بررسی برخی ویژگی‌های کمی و کیفی توده ارس (Juniprus excelsa) امین‌آباد فیروزکوه

به‌منظور بررسی وضعیت کمی و کیفی جنگل‌های ارس، توده جنگلی ارس امین‌آباد فیروزکوه به وسعت 613 هکتار انتخاب شد. در این پژوهش قبل از نمونه‌برداری از روش مونه‌بندی استفاده گردید، به این ترتیب نقشه‌های طبقات شیب، جهت‌های اصلی جغرافیایی و واحدهای زمین‌شناسی برای منطقه بالا در محیط GIS تهیه گردید. با تلفیق نقشه طبقات شیب و جهت‌ها، نقشه واحدهای شکل زمین تهیه و با روی‌هم‌گذاری نقشه واحدهای زمین‌شناسی برروی نقشه واحدهای شکل زمین، نقشه واحدهای همگن منطقه به‌دست آمد. سپس به‌طور تصادفی در این منطقه 42 واحد برای آماربرداری انتخاب و در هر واحد به‌طور تصادفی یک مرکز خوشه تعیین گردید. پس از بازدید میدانی مشخص گردید که تنها 20 نقطه از این نقاط دارای پوشش درختی بوده و بقیه بدون پوشش می‌باشند، در نتیجه نقاط تصادفی دارای پوشش به‌عنوان مرکز خوشه انتخاب و 4 نقطه دیگر در اطراف، در جهت‌های اصلی و به فاصله 50 متری از مرکز خوشه به‌عنوان مرکز پلات در نظر گرفته شد و در هر یک از این خوشه‌ها 5 قطعه نمونه 10 آری پیاده گردید. در هر قطعه نمونه، مشخصه‌های ارتفاع درخت، قطر برابر سینه، دانه‌زاد یا شاخه‌زاد بودن، جنسیت، سطح تاج پوشش، درصد شیب و جهت شیب اندازه‌گیری و برداشت گردید. مقادیر این مشخصه‌ها در هر خوشه محاسبه گردید. آنالیز تفاوت آماری بین خوشه‌ها از نظر هر یک از مشخصه‌های کمی و کیفی با ANOVA بررسی گردید. نتایج بررسی‌های به‌عمل آمده نشان می‌دهد، رویشگاه مورد بررسی از نظر پراکنش درختان در طبقات قطری دارای ساختار هم‌سال نامنظم با چولگی به چپ می‌باشد، ضمن این‌که در طبقه قطری 30 سانتی‌متر با کاهش محسوسی در تعداد درختان مواجه می‌گردد که با توجه به نزدیکی رویشگاه به روستا و مناسب بودن این طبقه قطری جهت برداشت، می‌توان علت را در دخالت‌های انسانی جستجو کرد. میانگین، بیشینه و کمینه تعداد درخت مشاهد شده در هر قطعه نمونه بر حسب هکتار به‌ترتیب برابر با 5/31، 170 و صفر بوده است. این آماره‌ها برای متغیر سطح تاج پوشش در هکتار به‌ترتیب 750، 2470 و صفر مترمربع بوده است. میانگین، حداکثر و حداقل ارتفاع درختان به‌ترتیب برابر با 9/4، 10 و 2 متر بوده است. بالاترین قطر برابر سینه مشاهد شده 62 سانتی‌متر بوده است. از نظر کیفی، درصد درختان دانه‌زاد در کل توده بیش از درختان شاخه‌زاد بوده و در بین پایه‌های نر، ماده و نرماده، پایه ماده بیش از سایر پایه‌ها مشاهده گردید.